Welke toekomst voor de priesters van het Instituut van het Mensgeworden Woord in geval van ontbinding?

Dit artikel komt in het kielzog van talrijke commentaren van bezorgde mensen, zowel binnen als buiten het Instituut van het Vleesgeworden Woord, die proberen te begrijpen wat er kan gebeuren als het Vaticaan besluit het te ontbinden.

Wat betekent een canonieke ontbinding?

De ontbinding van een instituut van gewijd leven is een extreme maatregel die alleen wordt genomen wanneer men vaststelt dat de doelstellingen van het instituut onomkeerbaar zijn verdraaid of dat het schadelijk is geworden voor zijn leden of voor de Kerk zelf. Volgens het Wetboek van Canoniek Recht (canon 584) is het alleen aan de Heilige Stoel om een instituut van pauselijk recht te ontbinden. Opgemerkt moet worden dat de IVE tot nu toe niet is opgericht als een instituut van pauselijk recht, dus de uiteindelijke formele ontbinding zou een andere procedure volgen, hoewel evenzeer onder toezicht van de Heilige Stoel. In sommige gevallen is gekozen voor hervorming (zoals gebeurde met de Legionairs van Christus); In andere gevallen was onderdrukking onvermijdelijk.

Onmogelijke hervorming: onveranderlijke identiteit

In het geval van de IVE vragen velen zich af of het mogelijk is om het te hervormen zonder de kern ervan aan te raken. De interne cultuur van het instituut, sterk getekend door autoritarisme, de persoonlijkheidscultus van de oprichter en een verwrongen spiritualiteit en praxis, samen met sektarisch gedrag, lijkt een onhervormbare structuur te hebben gegenereerd. Als het charisma vanaf de bron besmet is, kan hervorming net zo feitelijk zijn als proberen een kromme spiraal vanaf de basis recht te trekken.

Een instituut dat is opgericht en gestructureerd door een ernstig gestoord persoon, zal die stoornis onvermijdelijk in het hart van zijn organisatie brengen. En die wanorde wordt doorgegeven aan haar leden, aan haar spiritualiteit, aan haar praxis.

In een dergelijke context moet ontbinding niet worden gezien als een straf, maar als een daad van barmhartigheid. Het is meer dan een sanctie, het kan een redding zijn.

Mogelijke paden voor leden

Het moet worden verduidelijkt dat deze realiteit alleen van toepassing is op de priesters van de IVE.

Het geval van de dienaren van de Heer en de Maagd van Matará is heel anders. Hun rol is vanaf het begin onderworpen geweest aan de mannelijke structuur, zonder autonome theologische of spirituele ontwikkeling, en met heel weinig eigen identiteit. Velen hebben hun wijding ervaren als een ondergeschikt verlengstuk van de verlangens, ideeën en beslissingen van de IVE, bijna zoals “de vrouwen van Daesh”. Dat is de reden waarom ze, wanneer ze vertrekken, volledig gedesoriënteerd zijn, zonder middelen of referenties, “in de pampa’s en op de weg”, zoals ze in de volksmond zeggen. We zien dit weerspiegeld in de honderden Dienaren die het instituut hebben verlaten: velen van hen zijn op drift geraakt, met diepe wonden, zonder structuur of gemeenschap om hen te ondersteunen. Deze situatie vereist een zeer specifieke en aandachtige pastorale begeleiding van de kant van de Kerk.

In het licht van de ontbinding van een instituut biedt de Kerk haar leden verschillende mogelijkheden:

• Sluit je aan bij een ander religieus instituut: Veel charisma’s zijn compatibel en kunnen diegenen verwelkomen die hun toewijding authentiek willen beleven.
• Een nieuw instituut stichten: Met kerkelijk toezicht en rigoureus onderscheidingsvermogen kan er iets nieuws ontstaan, genezen van eerdere ondeugden.
• Leven met een andere gemeenschap zonder er formeel toe te behoren, als medewerkers of in onderscheidingsvermogen.
• Om diocesane kluizenaars te worden, met de goedkeuring van de bisschop.
• Vraag dispensatie van geloften en keer terug naar het lekenleven (een moeilijke optie voor priesters die al in de vijftig, zestig of ouder zijn, vanwege praktische, affectieve en sociale integratieproblemen).
• Het vermogen van het instituut liquideren, herverdelen over de nieuwe wegen die de leden zijn ingeslagen of ze teruggeven aan de Kerk.

Deze mogelijkheden, verre van straffen te zijn, zijn verschillende manieren om een weg van het geloof voort te zetten, bevrijd van de banden van een structuur die schadelijker had kunnen zijn dan heiliging.

Het lot van de verbonden leken

Duizenden leken zijn geraakt door de spiritualiteit van de IVE en de SSVM. Voor velen was het hun eerste ervaring met een serieus christelijk leven. Wat zal er met hen gebeuren? De Kerk zal ook hun onderscheiding moeten begeleiden: hen helpen het goede te bewaren en achter zich te laten wat op dwaling of fanatisme berustte.

Conclusie: Het snoeien dat de vruchten voorbereidt

Jezus zei: “Elke rank die vrucht draagt, snoeit hij opdat hij meer vrucht zal dragen” (Joh 15,2).

De ontbinding van de IVE moet niet worden gezien als het einde van een werk van God, maar als de zuivering van iets dat diep op een dwaalspoor had kunnen raken. De geschiedenis van de Kerk is vol van een nieuw begin na pijnlijke crises.