Operatie Paperclip, de Boeing 737 Max en het Instituut van het Vleesgeworden Woord

Operatie Paperclip

Operatie Paperclip, uitgevoerd door de Verenigde Staten na de Tweede Wereldoorlog, bestond uit het rekruteren van Duitse wetenschappers die voor het naziregime hadden gewerkt en betrokken waren geweest bij oorlogsmisdaden of wapenontwikkelingen voor het Derde Rijk. De Amerikaanse regering besloot ze op te stellen in plaats van ze te vervolgen, vanwege de dringende noodzaak om de technologische race tegen de Sovjet-Unie tijdens de Koude Oorlog vooruit te helpen. Hoewel de Amerikaanse regering op de hoogte was van de problematische achtergrond van deze wetenschappers, “kneep ze een oogje dicht” vanwege de strategische voordelen die ze boden.

De Boeing-zaak

Na twee dodelijke crashes in 2018 en 2019 waarbij honderden doden vielen, brachten onderzoeken twijfelachtige bedrijfspraktijken aan het licht binnen het 737 Max-programma van Boeing, zoals het prioriteren van winst boven veiligheid en het pushen om vertragingen in de regelgeving te voorkomen. Ondanks de ernst van de onregelmatigheden werd Boeing echter niet ontmanteld vanwege het strategische belang ervan.

Het geval van IVE/SSVM

Te midden van al deze grote imbroglio waarvan we al bijna 30 jaar getuige zijn met de IVE/SSVM, rijst een terugkerende vraag: waarom heeft het Vaticaan het Instituut van het Vleesgeworden Woord (IVE) en de Dienaren van de Heer en van de Maagd van Matará (SSVM) nog niet onderdrukt en ontmanteld, ondanks de talrijke onregelmatigheden van deze instituten?

Het antwoord ligt voor een groot deel in de steun die zij krijgen van bepaalde bisschoppen, die namens hen tussenkomen bij de Heilige Stoel. Deze steun is niet altijd geformaliseerd in schriftelijke overeenkomsten, maar wordt meestal beheerst door stilzwijgende pacten en impliciete afspraken.

We willen in deze bescheiden blog de redenen achter deze bisschoppelijke steun analyseren en hoe deze steun het Vaticaan ervan heeft weerhouden drastischer maatregelen te nemen tegen abortus en SSVM.

Het is belangrijk op te merken dat deze steun in veel gevallen niet voortkomt uit oprecht enthousiasme voor het Instituut, maar uit de praktische noodzaak om priesters en religieuzen te hebben die bereid zijn te werken op plaatsen waar het tekort aan geestelijken en pastorale werkers chronisch is.

Bisschoppen die IVE onderschrijven, hebben vaak pastorale berichtgeving nodig. In landen als de Verenigde Staten bijvoorbeeld, waar de Latijns-Amerikaanse gemeenschap enorm is en er een gebrek is aan Spaanstalige priesters, openen bisschoppen de deuren voor IVE en SSVM. Dit omvat opdrachten in parochies en missies, evenals toestemming om nieuwe religieuze huizen te stichten.

Veel bisschoppen die de IVE/SSVM steunen, vallen zelfs in de categorie van wat de IVE leerstellig als “progressief” (of “progressief”) zou kunnen beschouwen. Als ze aan dezelfde tafel zouden gaan zitten om serieus te debatteren, is het zeer waarschijnlijk dat deze leerstellige verschillen tussen de bisschop en de leden van de IVE zouden eindigen in spanningen of zelfs een ernstig gebrek aan beleefdheid, gezien de diametraal tegenovergestelde standpunten over fundamentele kwesties.

Paus Franciscus en pater Gustavo Nieto (overste van de IVE “in de schaduw”) bevinden zich aan de tegenovergestelde uiteinden van het spectrum op veel punten van de theologie. De priesters van de IVE en de SSVM-zusters belijden publiekelijk trouw aan de paus, maar ze kunnen Franciscus niet uitstaan en hem zonder aarzelen privé bekritiseren. Het is onmogelijk voor Franciscus om dit niet te weten. Franciscus weet al sinds hij aartsbisschop van Buenos Aires was waar de IVE van gemaakt is. (Ja, laten we de oorsprong van zowel Buela als Bergoglio in de River Plate niet vergeten).

Bovendien tolereren de bisschoppen, die zich bewust zijn van de sektarische kenmerken van de IVE/SSVM, met berusting het chronische onvermogen van hun leden om te werken aan gezamenlijke programma’s met andere katholieke organisaties. Dit gedrag genereert spanningen en versterkt de perceptie dat bisschoppelijke ondersteuning uitsluitend wordt gemotiveerd door een dringende behoefte en niet door een volledige goedkeuring van het bedrijfsmodel.

De flexibiliteit en mobiliteit van de leden van het Mensgeworden Woord stellen de bisschoppen in staat om te reageren op dringende behoeften, vooral in afgelegen of onderbedeelde regio’s. Dit niveau van engagement zorgt voor wederzijds voordeel: de bisschoppen krijgen betrouwbare pastorale ondersteuning, terwijl het Instituut zijn aanwezigheid in het bisdom consolideert. Dit wederzijdse voordeel wordt echter gekenmerkt door de pragmatische instrumentalisering van het Instituut, dat vaak opereert in contexten waar anderen niet willen werken.

Het is gebruikelijk dat IVE-superieuren hun leden naar extreem moeilijke plaatsen sturen, zoals oorlogsgebieden, gebieden met extreme armoede of risicoregio’s. Er rijzen echter belangrijke vragen: hoeveel van deze leden zijn erin geslaagd om in zulke extreme omstandigheden vol te houden?

In Gaza, dat door de IVE/SSVM “tot vervelens toe” wordt geciteerd, was er vóór pater Romanelli pater Da Silva, nu uitgesloten, en voormalig pater Jorge “Caballo” Hernández, vandaag “vermist in actie”.

In Albanië is de jonge priester Andrés Fernandez, die kort na zijn wijding het ambt verliet.

In Papoea-Nieuw-Guinea hebben we het geval van voormalig pater Alejandro “Gaucho” Molina, ooit een idool in de gelederen van de IVE; of de ex-pater “Pancita Ávila”, een andere ijverige missionaris, die het priesterschap verliet om zich bij een vriend uit zijn jeugd te voegen.

In Irak bracht de “oprichter” van die missie, Mariol “Chori” Ibarrarán, bijna twee jaar alleen door in de missie. Op zijn eerste vakantiereis naar Argentinië bleef, vertrok en verliet hij het priesterschap.

Deze voorbeelden weerspiegelen de menselijke kosten van deze beslissingen om jonge priesters als “kanonnenvoer” te sturen, gestuurd op missies waar ze worden geconfronteerd met uiterst ongunstige omstandigheden zonder adequate ondersteuning. Dit verklaart waarom velen eindigen met een burn-out, depressie en andere ernstige psychologische gevolgen. Dit model van “totale opoffering” brengt niet alleen de gezondheid van religieuzen in gevaar, maar stelt ook de duurzaamheid van deze praktijken op de lange termijn in vraag. Natuurlijk worden deze mislukkingen buiten het officiële discours gelaten.

Bovendien zijn de bisschoppen op de hoogte van onregelmatigheden en misbruiken bij de werving van roepingen binnen de IVE en de SSVM. In veel gevallen geven ze er echter de voorkeur aan een oogje dicht te knijpen en geven ze voorrang aan de pastorale behoeften van het bisdom boven het strenge toezicht van deze instituten.

Een ander zeer interessant aspect is dat de bisschoppen die het Instituut tolereren, hen gewoonlijk niet publiekelijk steunen in hun eigen bisdommen. Dit komt omdat de meeste lokale geestelijken niet sympathiek staan tegenover de IVE of haar methoden, en als de bisschoppen openlijk voor het Instituut zouden zijn, zouden ze aanzienlijke tegenstand van hun eigen geestelijkheid kunnen ondervinden.

Conclusie

Paus Franciscus, die zich standvastig heeft getoond in de hervorming van problematische religieuze congregaties, en zelfs zo ver is gegaan dat hij sommige ervan ronduit en eenvoudig heeft onderdrukt, heeft slechts enkele weken geleden drastische maatregelen genomen tegen de IVE/SSVM (sluiting van noviciaten). Maar geen definitieve afsluiting. Deze vertraging in het krachtig optreden is waarschijnlijk te wijten aan de tussenkomst van vele bisschoppen die hebben gevraagd om het Instituut niet te sluiten. Desondanks zijn er genoeg wandaden en interne problemen binnen de IVE om de definitieve sluiting en ontmanteling te rechtvaardigen.